Objawy demencji. Jak pomoc seniorowi w domu?
Jednym z najbardziej dotkliwych dla seniora i jego najbliższych schorzeń jest demencja. Grupa chorób układu nerwowego, kryjąca się pod tym pojęciem, objawia się głównie zaburzeniami procesów myślowych i problemami z zapamiętywaniem. Osoby dotknięte otępieniem w stopniu zaawansowanym mają ogromne trudności z samodzielnym funkcjonowaniem. Jeśli opiekujesz się chorym na demencję, warto zmodyfikować przestrzeń w mieszkaniu i zaopatrzyć się w stosowne akcesoria, które sprawią, że domowe otoczenie będzie bardziej przyjazne i bezpieczne.
Przyczyny demencji
![]Przyczyny Demencji](/userdata/public/assets//Przyczyny-demencji.webp)
Guz mózgu, infekcje, czy uraz mechaniczny mogą przyczynić się do rozwoju demencji. W wielu przypadkach kluczowy jest także styl życia. Niewłaściwa dieta – połączona z nadużywaniem alkoholu – bardzo niekorzystnie wpływają na mózg i układ nerwowy. Nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, palenie tytoniu, otyłość, czy brak aktywności fizycznej to kolejne elementy sprzyjające demencji. Destrukcyjne dla mózgu jest również intensywne przeżywanie stresu w długim okresie. Niebagatelny wpływ mają predyspozycje genetyczne i schorzenia naczyniowe.
Pierwsze objawy demencji starczej
Niestety wczesne objawy demencji pojawiają się późno i są efektem zaawansowanych zmian neurologicznych. Sam bezobjawowy proces, gdy przybywa uszkodzonych komórek nerwowych, może trwać dekadami. Choroby mózgu nie są ściśle powiązane z wiekiem senioralnym. Mogą występować również u osób młodszych. Charakterystyczne objawy to zaburzenia pamięci. Pacjent ma problem np. z przypominaniem sobie imion i nazwisk. Pojawiają się kłopoty przy realizowaniu obowiązków, dysfunkcje pamięci epizodycznej, polegającej na zapamiętywaniu nowych informacji.
Rodzaje demencji
Formy demencji są zróżnicowane pod względem przyczyn chorobowych. Najczęstszą wśród nich jest choroba Alzheimera. Wśród najbardziej licznych przypadków odnotowuje się również otępienie naczyniowe. Wysokie miejsca w statystykach zajmują otępienie z ciałami Lewy'ego oraz otępienie czołowo-skroniowe. Znacznie rzadszą od alzheimera przyczyną demencji jest choroba Parkinsona. W klasyfikacjach uwzględnia się także: kiłę, skutki zakażeniem wirusem HIV, wodogłowie normotensyjne i chorobę Creutzfeldta-Jakoba.
Choroba Alzheimera
Są dwa rodzaje demencji wywołanej przez chorobę Alzheimera. Pierwszy wariant dotyczy schorzenia dziedzicznego i jest bardziej niebezpieczny w przebiegu. Może występować już około 45 roku życia. U pacjenta dochodzi do poważnych zaburzeń poznawczych, występuje apraksja, czyli problem z wykonywaniem precyzyjnych ruchów. Zmiany degeneracyjne w mózgu postępują znacznie szybciej, niż w przypadku alzheimera, którego skutkiem jest demencja starcza. Kolejne objawy choroby alzheimera zaczynają być widoczne, gdy pacjent traci coraz bardziej samodzielność. Występuje anomia, czyli trudność z definiowaniem otoczenia, nazywaniem przedmiotów oraz parafazja – zniekształcanie nazw. Pojawiają się problemy z pamięcią długotrwałą i poruszaniem się. W niektórych przypadkach choroby Alzheimera występują napady złości i agresywne zachowania, co dodatkowo może frustrować Ciebie i najbliższych w otoczeniu. Zdarza się, że osoba cierpiąca na to schorzenie doświadcza urojeń. Ocena rzeczywistości jest wówczas silnie zaburzona. Pacjent może nie mieć świadomości, że jest poważnie chory. W ostatnim etapie przebiegu choroby Alzheimera zasób słownictwa zostaje zminimalizowany. Obniżenie masy mięśniowej zmusza do pozostania w łóżku. Pacjent jest zupełnie uzależniony od pomocy opiekuna, nawet podczas spożywania posiłków. Objawy w kolejnych stadiach choroby Alzheimera mogą być, jak widać, bardzo zróżnicowane. Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie.
Demencja naczyniowa
Otępienie naczyniopochodne wiąże się ze skutkami udarów. Demencja naczyniowa może być również efektem zaniedbanego przez lata nadciśnienia tętniczego. Osoba chora może mieć różne objawy w zależności od uszkodzonego obszaru mózgu. Gdy zmiany dotyczą płatów czołowych, pojawiają się problemy z utrzymaniem równowagi, niezrównoważenie emocjonalne i objawy zwykle towarzyszące chorobie Parkinsona. Dysfunkcje związane z korą mózgową prowadzą natomiast do kłopotów z pamięcią i koncentracją. Uszkodzenia o charakterze neurologicznym wywołują szeroką gamę schorzeń. Mogą pojawić się m.in.: drżenie rąk, sztywność mięśni, poważne problemy z poruszaniem się.
Otępienie z ciałami Lewy'ego i otępienie czołowo-skroniowe
W przypadku demencji wywołanej przez to schorzenie u pacjenta pojawiają się nasilające się problemy z koncentracją i czynnościami poznawczymi. Pod względem neurologicznym otępienie z ciałami Lewy'ego przypomina objawy choroby Parkinsona, jednak rzadziej występują tu charakterystyczne drżenia. Może dochodzić do omdleń i zaburzeń w poruszaniu się, co skutkuje niebezpiecznymi upadkami. Wśród objawów otępienia tego rodzaju znajduje się ryzyko występowania realistycznych – w odczuciu chorego – omamów i urojeń. Osoby dotknięte otępieniem czołowo-skroniowym mają z kolei problem z poprawnym komunikowaniem się. Używają niepoprawnej formy gramatycznej, występuje u nich parafazja, polegająca na przekręcaniu słów lub posługiwaniu się niewłaściwymi terminami.
Objawy przy chorobie Parkinsona
Wśród osób dotkniętych chorobą Parkinsona charakterystycznymi objawami są zaburzenia motoryki. Sztywność mięśniowa powoduje, że ruchy chorego stają się coraz mniej skoordynowane, pojawia się swoista niezgrabność przy poruszaniu się. Pierwszymi objawami choroby są drżenia ręki pozostającej w spoczynku. Obserwacja tego niepokojącego zachowania najczęściej jest przyczyną pierwszej wizyty u lekarza. Powszechnie choroba Parkinsona kojarzy się również z drżeniem warg, policzków, nogi, czasem całej głowy lub części tułowia. Twarz przestaje w pełni wyrażać emocje. Pacjent może rzadziej mrugać. Kończyny górne już nie balansują ciała tak dobrze przy chodzeniu. Pojawia się charakterystyczne drobienie, chory stawia krótsze kroki.
Jak stworzyć przyjazne otoczenie przy demencji
We wczesnych stadiach demencji ingerencja opiekuna nie musi być tak zaawansowana. Warto jednak na tyle zoptymalizować przestrzeń życiową chorego, by jak najdłużej mógł funkcjonować w miarę samodzielnie. Pamiętaj, że każdy kolejny etap demencji może skutkować coraz gorszą dezorientacją pacjenta, dlatego ważne, żeby czuł się bezpieczniej. Zadbaj o odpowiednie natężenie światła, najlepiej w jak największym stopniu naturalnego. Spróbuj zainstalować czujniki światła, by pacjent nie musiał lokalizować przełącznika. Zmiany w mózgu osoby chorej mogą prowadzić do złej oceny odległości przy poruszaniu się. Przy zaburzonych funkcjach poznawczych zdarza się, że pacjenci mają kłopot z odróżnieniem przedmiotu od tła. W tym przypadku liczy się kontrast, przy którym wyróżnią się najpotrzebniejsze rzeczy. Różne formy demencji, o których wspomnieliśmy, skutkują często znacznym upośledzeniem sprawności ruchowej. Jednym z kluczowych miejsc, w których możesz zwiększyć bezpieczeństwo chorego, jest łazienka.
Wyposażenie łazienkowe dla seniora
W przypadku problemów z równowagą zainstaluj uchwyty łazienkowe i toaletowe. Będą stanowić stabilną podporę np. przy wychodzeniu z wanny, czy wstawaniu z sedesu. Przy osłabionych mięśniach warto, jeśli wybierzesz dobre siedzisko na czas rutynowej toalety. Ławeczki do wanny, krzesła i taborety do kąpieli świetnie sprawdzają się nawet na śliskiej, łazienkowej nawierzchni. Kolejnymi praktycznymi akcesoriami – odciążającymi mięśnie i stawy – są podwyższenia i nadstawki na sedes. Jeśli opiekujesz się osobą, która ma problemy z samym dotarciem do łazienki, dobrym rozwiązaniem są krzesła i wózki toaletowe. W najbardziej zaawansowanych stadiach, gdy pojawia się np. nietrzymanie moczu, praktycznymi produktami są pieluchy i majtki chłonne.
Akcesoria dla osoby leżącej
W bezpiecznym poruszaniu się po domu pomagają pomoce do chodzenia: balkoniki, chodziki, laski i kule, a w poważniejszych przypadkach wózki inwalidzkie. Gdy chory jednak zupełnie nie wstaje z łóżka – np. przy zaawansowanym alzheimerze – konieczna jest dodatkowa linia produktów. Dla zachowania czystości sprawdzą się podkłady higieniczne. Przy osobie długotrwale leżącej musisz zaopatrzyć się w artykuły zapobiegające martwicy tkanek. Do tej grupy należą: materace przeciwodleżynowe pneumatyczne i piankowe oraz podkłady przeciw odleżynom. O rutynową toaletę możesz zadbać, korzystając z pneumatycznej miski do mycia głowy lub jednorazowego czepka do czyszczenia włosów.
W naszym sklepie kupisz sprzęt medyczny dla osób z objawami demencji
Mamy nadzieję, że przybliżyliśmy Ci trudny temat schorzeń wywołujących demencję. Złożone objawy i dynamika tych chorób są bardzo indywidualne, dlatego regularne konsultacje z lekarzem i badania to konieczność. Jeżeli nie wiesz jaki sprzęt rehabilitacyjny wybrać by ułatwić, codzienne życie Twojemu podopiecznemu chętnie posłużymy Ci nasza wiedzą.
Pozdrawiamy,
zespół MAGMAR